De overwinning van Syriza is overduidelijk, glashelder, verbluffend. Een volk is weer opgestaan. Het staat kaarsrecht. Bewust en trots. Het heeft beslist zijn waardigheid terug te winnen en zich opnieuw meester te maken van zijn toekomst, zijn lot. De keuze van het Griekse volk is misschien de voorbode van een vloedgolf. Replica’s van deze aardschok worden de komende maanden verwacht, in Spanje bijvoorbeeld. Metaforen schieten tekort om de vreugde te omschrijven van een volk dat gekwetst maar toch springlevend is, zoals de hoop van links in de Europese Unie. Groot is de uitdaging voor zij die het idee van een ander Griekenland, dat mogelijk is, en van een ander Europa, dat noodzakelijk is, op de agenda gezet hebben. De veranderingen zullen dan wel methodisch en ordelijk moeten plaatsgrijpen, maar voorlopig mag er nog even met volle teugen geproefd worden van deze mooie overwinning en voert emotie de boventoon. Deze waardevolle momenten zijn te schaars geworden om ze af te nemen en er karig mee om te springen. Wij putten er opnieuw energie uit om te blijven standhouden en weerstand te bieden, daar waar we staan.
In 1996 was Hans Titmeyer nog steeds voorzitter van de Bundesbank en was de euro nog een schim van wat ze nu is. Tijdens het wereldforum van de belangen van het kapitaal op Davos, waarop de baas van de Duitse centrale bank uitgenodigd was, had de heer Titmeyer de democratie met deze woorden op schandalige wijze bedreigd: “ De politici moeten begrijpen dat ze voortaan onder controle staan van de financiële markten en niet alleen meer luisteren naar nationale debatten”. De verkiezing van Alexis Tsipras betekent zoveel als een late, maar flamboyante opgestoken vinger naar deze verwittiging: het is de keuze van de burgers die zegeviert, niet de belangen van de financiële wereld! De Griekse kiezers hebben op een bepaalde manier beslist dat de democratie opnieuw van hen is !
De nederlaag van de partijen van de onderwerping en de besparingen is natuurlijk evenredig aan het succes van Syriza. Een behoorlijk zure nederlaag, want het economisch en maatschappelijk fiasco waarvoor zij verantwoordelijke zijn, wordt nu ook in de kieshokjes afgestraft. Het is uiteraard een verwittiging voor alle rechtse partijen die in Europa de plak zwaaien, maar ook voor sommige linkse “afvallige” partijen, die aan hun stichtende “waarden” verzaakten en hun ethiek moeiteloos laten varen om te heulen met de belangen van de financiën ! De Griekse partij van de sociale democratie (Pasok), grootste politieke partij in 2009, wordt naar de staart van de ranking verdrongen op minder dan vijf jaar tijd… en enkele compromissen later.
Mislukking van een beleid !
Een zeven jaar durend beleid opgelegd door de “Troïka” (IMF, Europese Commissie en Europese centrale bank) en heus niet alleen met instemming van rechts, leidt finaal tot een catastrofale economische en sociale balans: één miljoen banen op de schop, 30% bedrijven moesten sluiten, 38% loonverlies, 45% minder pensioenen en een kwart van het bruto binnenlands product ging in rook op. Maar daarnaast ging ook de kindersterfte de hoogte in (plus 42,5%), rees de werkloosheid de pan uit (190,5%), nam de armoede toe… De overheidsschuld in verhouding tot de geproduceerde rijkdom – criterium dat de sociale bloedbladen moest rechtvaardigen is gestegen met… 35,5%. De bezuinigingsrecepten werken niet! Hun pleitbezorgers hebben zich misrekend. Griekenland was het laboratorium van een beleid dat over heel de lijn gefaald heeft, voor alle aangekondigde doelstellingen !
De miljarden die zogenaamd met mondjesmaat binnenstroomden hebben dus niets verholpen aan het probleem van de overheidsschuld. Het lijkt er daarentegen op dat de operaties de risico’s van de schuldeisers hebben verschoven van de privé- naar de openbare sector. De politieke omwenteling beloofd door de verkiezing zou bijvoorbeeld kunnen resulteren in de organisatie van een burgeraudit van de Griekse schuld om transparantie te verkrijgen over een goocheloperatie waarvoor de bevolking een hoge prijs heeft betaald. De inzet zou dan zijn: wie heeft werkelijk de kastanjes uit het vuur gehaald? En dan moet nog kunnen bepaald worden wat billijk is om terug te betalen. Dat is gebeurd in Argentinië, Ecuador en IJsland.
Voor de winnaars van de stembusgang wordt het geen eenvoudige klus. Niets of niemand in het “systeem” gaat hen helpen. Vanuit de internationale gemeenschap moet er steun komen voor hun project, om te vermijden dat het sprankje hoop uitdooft. In de oudste democratie van Europa verandert de angst van kamp. De “waakhonden” hebben het gevaar zien komen en bestempelen Syriza als “radicaal links”, net zoals ze fascistische terroristen “radicale islamisten” noemen. Het is een letterlijke vertaling van het Griekse letterwoord. Wij zijn niet bang van woorden. We weten dat links altijd radicaal is, aangezien ze haar inspiratie uit haar eigen wortels put: gelijkheid, solidariteit en vrijheid!
Nico Cué
Secretaris-generaal